Stav

Pravni aspekt podrazumijeva utvr?ivanje mjerne osnove i širine kopnenog pojasa morskog dobra. Neke mediteranske, odnosno jadranske, države za mjernu osnovu uzimaju srednji nivo mora, druge udaljenost od najve?eg talasa za vrijeme najja?eg nevremena itd. Zakonom o morskom dobru (“Službeni list RCG” br. 14/92) u ?lanu 2 Zakona se precizira: “Morskim dobrom, u smislu ovog Zakona, smatra se morska obala, luke, lukobrani, navozi, nasipi, sprudovi, kupališta, hridi, limani, grebeni, vrulje, izvori i vrela na obali, uš?e rijeka koje se ulivaju u more, kanali spojeni sa morem, podmorje, morsko dno i podzemlje kao i unutrašnje morske vode i teritorijalno more, živa i neživa bogatstva u njima i živa i neživa bogatstva epikontinentalnog pojasa. Morskim dobrom, u smislu ovog Zakona, smatraju se i obale vode rijeke Bojane na teritoriji RCG».

U ?lanu 3 morska obala se precizira kao “pojas kopna ograni?en linijom do koje dopiru najve?i talasi za vrijeme najja?eg nevremena, kao i dio kopna koji po svojoj prirodi ili namjeni služi koriš?enju mora za pomorski saobra?aj i morski ribolov i za druge svrhe koje su u vezi sa koriš?enjem mora, a koji je širok najmanje 6 metara, ra?unaju?i od linije do koje dopiru najve?i talasi za vrijeme najja?eg nevremena”. “Pod obalom rijeke Bojane, u smislu ovog Zakona, smatra se pojas kopna koji je širok najmanje 6 metara ra?unaju?i od linije koja je vodoravno udaljena od linije srednjeg dvadesetogodišnjeg vodostaja”. Ekonomsko funkcionalni aspekti utvr?ivanja širine kopnenog pojasa morskog dobra podrazumijevaju prostor koji se funkcionalno vezuje za eksploataciju obale, mora, podzemlja ili podmorja na prostoru morskog dobra (lu?ke zone, brodogradilišta, remontni zavodi itd.).

Ovaj princip, ponekad, žele da ospore, zavisno od toga koga i na koji na?in on “poga?a”. Zaboravlja se da je odredbama ?l. 3 Zakona o morskom dobru (“Službeni list RCG”, br. 14/92.), morskom obalom, osim pojasa kopna do linije do koje dopiru najve?i talasi za vrijeme najja?eg nevremena, smatra i “dio kopna koji po svojoj prirodi ili namjeni služi koriš?enju mora”. Drugim rije?ima, onaj dio kopna koji se koristi za eksploataciju mora, odnosno njegovih resursa.

Ukupna dužina obale Crnogorskog primorja iznosi 336,60 km, od ?ega je ukupna dužina kopnene morske obale 288,2 km, dužina obale ostrvskih oblika 25,6 km, a obala Bojane 22,8 km. Dužina obale u opštini Ulcinj iznosi 58,64 km (ostrva 12, 98 km), te i obale Bojane 22,80 km. U opštini Ulcinj morsko dobro utvr?eno je na 3,318,4 ha, najviše od drugih opština na Crnogorskom primorju. Naime, u opštini Herceg Novi morsko dobro utvr?eno je na 491,7 ha; Tivat 746,3 ha; Kotor 215,9 ha; Budva 220,6 ha i Bar 796,6 ha. Na ulcinjsku Adu Bojanu morskom dobru otpada 4,66 kvadratnih kilometara.

Navedeni podaci veoma ilustrativno govore o pritisku kojem je izložen kopneni dio ulcinjske obale i njeno zale?e, sa svim rizicima koji iz toga proizlaze, po?ev od ambijentalno–ekoloških i tradicionalnih, preko onih kulturnog, nacionalnog, egzistencijalnog i istorijskog karaktera.

Nacrtom Prostornog plana posebne namjene za potrebe morskog dobra, morsko dobro zahvata prostor Ulcinjske opštine od 57,30%, najviše od svih drugih opština na Crnogorskom primorju. Naime, odre?ena grani?na linija morskog dobra u opštini Ulcinj zadire u unutrašnjost ove opštine od 2.500 do 3.000 metara. Budu?i da opština Ulcinj ima ukupnu površinu od 255 kvadratnih kilometara, a prema Prostornom planu posebne namjene, prostor morskog dobra zahvata površinu u opštini Ulcinj od 57,30%, najviše od svih drugih opština na Crnogorskom primorju, dakle više od jedne polovine površine opštine Ulcinj, tj. Morsko dobro na teritoriji opštine Ulcinj zahvata površinu od oko 137 kvadratnih kilometara odnosno 3.318,4 ha.

Prostorni plan posebne namjene za potrebe morskog dobra, treba koristiti za planiranje obalnih i veoma uzanih priobalnih zona do 6 metara udaljenosti odnosno da je širok najmanje 6 metara, ra?unaju?i od linije do koje dopiru najve?i talasi za vrijeme najja?eg nevremena.

Ovim nacrtom Prostornog plana posebne namjene morskog dobra, ogroman kopneni prostor pokriven je ovim planom. Na ovom ucrtanom prostoru morskog dobra opštine Ulcinj gravitiraju najzna?ajniji prirodni resursi, kao što su: ljekoviti sumporni izvori, ljekoviti mulj (fango, peloid), mineralni ljekoviti pijesak pjeskovitih plaža, Maslinada u Valdanosu, plodna polja isklju?ivo za poljoprivrednu namjenu odnosno ?itava uža i šira obalna i priobalna zona ulcinjskog primorja sa zale?em. Prema citiranom Zakonu o morskom dobru, treba da bude pojas kopna koji je širok najmanje šest metara ra?unaju?i od linije koja je vodoravno udaljena od linije srednjeg dvadesetogodišnjeg vodostaja, odnosno do 6 metara udaljenosti, tj. da je širok najmanje 6 metara.

Dostignuti stepen koriš?enja morskog akvatorija kao dijela morskog dobra kre?e se, izraženo u procentima, od 0% , jer se ništa na tome nije uradilo, pa se s pravom morsko dobro u opštini Ulcinj može nazvati «kopneno dobro» ili «morsko zlo». Dakle, dostignuti stepen ure?enosti i izgra?enosti morskog akvatorija i njegovog koriš?enja u priobalnom moru, kao i u kopnenom dijelu opštine Ulcinj, ispod je kapaciteta i vrijednosti njegovih resursa.

Autor je profesor Univerziteta Crne Gore

Piše: Dr Maksut Dž. Hadžibrahimovi?

Izvor / Vijesti