Intervistë me piktoren Lirije Milla Korda
Piktorja që bën gjëra të vogla me dashuri të madhe
Me shprehjen e saj spontane, të qartë, të fortë dhe krejt analitike duket interesi i kësaj artiste dhe gruaje me shumë profesione, plot me kulturë, por në të njëjtën kohë e drejtpërdrejtë, e sinqertë, pa hipokrizi intelektualizmi, por që paraqitet si vëzhguese e qartë e një bote me ndjenja spirituale.
Përkthyese në institucionet zviceriane në gjermanisht, italisht, shqip e sllavisht, mediatore në konfliktet në mes të mërgimtarëve shqiptarë dhe të huaj, ligjëruese në Shoqatën “ Nora” në Zvicër, e cila merret me integrimin e grave mbarëshqiptare, piktore – këto janë vetëm disa nga detyrat që kryen ulqinakja,Lirije Milla Korda në Zvicër. Ajo me diplomën e Shkollës së Lartë të Turizmit largohet nga vendlindja e saj Ulqini në vitin 1982 dhe mbërrin në Zvicër me plot energji, kulturë dhe ëndrra, duke mos e braktisur në asnjë moment dëshirën dhe pasionin e saj për pikturën. Gjatë gjithë këtyre viteve në Zvicër ajo u dallua për aftësinë organizative, disiplinën, shpirtin kërkues ndaj vetvetes, përgatitjen e lartë, korrektësinë dhe seriozitetin në komunikim dhe mësimdhënie. Për të ka shumë pak kohë të lirë. Madje as të shtunave e të dielave, kur të tjerët pushojnë. Kontakti me kulturat e ndryshme perëndimore, njohja e artit modern të piktorëve më të njohur evropianë ndikuan në formimin e saj kulturor e artistik. Me shprehjen e saj spontane, të qartë, të fortë dhe krejt analitik duket interesi i kësaj artiste dhe gruaje me shumë profesione, plot me kulturë, por në të njëjtën kohë e drejtpërdrejtë, e sinqertë, pa hipokrizi intelektualizmi, por që paraqitet si vëzhguese e qartë e një bote me ndjenja spirituale.
Pasioni për artin-pikturën
Arti është një prirje që vjen prej lindjes, është prirje që lind bashkë me njeriun. Një dëshirë, një sens që aktivizohet, e njeriu fillon ta krijojë që atëherë kur fillon të shkruanë germën e parë të alfabetit, thjesht një shtyrje instiktive të cilën në vete e shtjellon me punën e tij. Lirije Milla Korda ka filluar të pikturojë qysh në bankat e shkollës fillore. Ajo thotë se dallohej për stilin ndryshe të së pikturuarit, pa u ndikuar nga mësuesit apo piktorë-idhuj.Por këtë sens të veçantë artisti që është edhe privilegj, siç thotë ajo, ia zbuloi profesori i saj, piktori akademik nga Ulqini,Gjergj Ndoc Martini. Lirija pohon se nuk ka bërë shkollë të lartë pikture, por ka kryer shkollën private për art në Bern te profesori Jyrgen Noak.Në udhëtimet e deritashme të artit- pikturës Lirija ka nxjerrë ëndrrat si artiste në një horizont apo natyrë reale që na rrethon.Pikturimi për të është një udhëtim me anije në ëndrrat e blerta në të cilat përmes ngjyrave vizëlluese shpreh vizionet dhe ndjenjat e saj.
Frymëzimi
E frymëzon shumëçka. Punon paradite e pas dite, edhe në darkë. Kur ka frymëzim nuk di të dalë nga atelieu i saj me nga 10-12 orë. Pikturon tema abstarkte me lloj-lloj motivesh. Në pikturat e saj dominon deti, dielli, zalli, horizonti, Kalaja e Ulqinit… Ndër ciklet veçon : “Sub Rosum”, “Mein Weg”, “As në qiell as në tokë”,“Mërgimi”, “Horizontet”, “Vendlindja”, “ Ilirët”, “ Liria” , “ Kongresi i Parë Mbarëshqiptar-Prizren 2001” etj.
Teknika
Si çdo artist që ka një ide edhe ajo kërkon mënyrën më të lehtë për ta shprehur atë. I përdor të gjitha ato teknikat të cilat ia merr mendja që një ide mund ta realizojë më mirë. Më së shumti i përshtatet teknika e përzier me ngjyra akril dhe vaj në telajo. Përdor zallin (rërën) e Ulqinit, guacat, letër të mëndafshtë, kristale, pluhur dhe letra ari, pastaj bizhuteri, vathë, ornamente të ndryshme orientale të gdhendura prej druri, metal, antikitete e tjërë. Por Lirija nuk e sheh artin vetëm si një mënyrë
për të shprehur veten, për ta zbrazur atë nga emocionet e shumta qëi ndien shpirtërsiht ,por edhe për të kënaqur e lumturuar të tjerët.
Ekspozita
Ka marrë pjesë në disa ekspozita individuale dhe kolektive. Ka ekspozuar në Kantonin e Bernit, kantonin e Cyrihut dhe në Kantonin Arau, ku ka fituar kritika pozitive për punën e saj. Herën e fundit ka ekspozuar në Qendrën e takimit të migrantëve shqiptarë dhe të huaj në Bern, në ekspozitën me titull “ Mein Weg” (Rruga ime). Ndërkaq vitin e kaluar ka marrë pjesë në ekspozitën e kolonisë së piktorëve “ Ulqini 2008”, në të cilën morën pjesë artisë të vendeve të ndryshme të Mediteranit, ndër të tjerë edhe piktorë shqiptarë nga Ulqini, Kosova dhe Shqipëria, organizuar nga kryetarja e organizatës joqeveritare “Art Dulcinium”, piktorja Vahide Hasanaga Nimanbegu.
Lirija shprehet e kënaqur nga pritja e ngrohtë dhe kushtet në të cilat u zhvillua ky aktivitet i nivelit ndërkombëtar dhe falënderon organizatoren për ftesën. “Në këtë vend pitoresk dhe shumë tërheqës siç është Ulqini frymëzimet lindin vetëvetiu dhe nuk është e vështirë që ato frymëzime t’i hedhësh në vepër. Ky eveniment ka vlera të veçanta jo vetëm për pikturat e realizuara por edhe për gërshetimin e kulturave të vendeve që i përfaqësojnë piktorët pjesëmarrës në këtë koloni”, shprehet Lirija. Ajo në aspektin profesional ndihet relativisht e realizuar dhe pse njeriu nuk mund të kënaqet me veten.
Familja
Lirija jeton me bashkëshortin e saj, Silver Korda, mediator ballkanik, ligjerues i Kanunit të Lekë Dukagjinit në Zvicër dhe autor i disa librave me bejte të Ulqinit, djalin Adnanin, ekonomist i diplomuar, që punon dhe ndjek specializimin si dhe me vajzën Editën, studente e pedagogjisë dhe udhëheqëse e grupit muzikor “ Senseless”.
Dhe sot ajo ndihet e lumtur! Për familjen dhe për pikturat e saj që tashmë mes kornizash të gdhendura bukur hijeshojnë ambientet e shumë adhuruesve të saj privat jo vetëm në Zvicër e Mal të Zi, por edhe në Gjermani, Itali, Angli , Amerikë, Kanada, Australi e vende të tjera.
Gjekë Gjonaj
Koha Javore