Otkopavanje spoljnjeg bedema i reviziono istraživanje unutrašnjosti Crkve Svetog Jovana i episkopskog dvora trajaće sedamdeset dana. Nosilac projekta istraživanja Svača je Narodni muzej Crne Gore

ULCINJ – Arheološka istraživanja Svača, jednog od najpoznatijih srednjovjekovnih gradova u Crnoj Gori, počeće ove sedmice – kazala je za Pobjedu pomoćnica ministra kulture za sektor kulturne baštine Lidija Ljesar.

Istraživanja misterioznog srednjevjekovnog grada na obali Šaskog jezera koji decenijama privlači pažnju arheologa i istoriografa  trajaće sedamdeset dana. Nosilac projekta istraživanja Svača je Narodni muzej Crne Gore.

– Planiramo sprovesti obimnija istraživanja, koja će riješiti dispoziciju sakralnih objekata sa sjeveroistočne strane gradskih bedema, kao i otkopavanje velikog spoljnjeg bedema čiji su ostaci nedavno pronađeni. Unutar zidova biće sprovedeno reviziono istraživanje unutrašnjosti Crkve Svetog Jovana i episkopskog dvora. Nadamo se da ćemo ovim istraživanjima doći do rezultata koji će nam pomoći u boljem razumijevanju hronologije grada Svača u periodu VI-XV vijek, i da li ili ne postoji preromanička faza, tj. da li je dvor na ostacima vizantijskog crkvenog dvora – kazala je Ljesar.

Davni radovi

Da podsjetimo, grad Svač je samo jednom arheološki istraživan. To se dogodilo 1985. godine. Rekognosciranjem je utvrđeno da u gradu postoji osam crkava, od čega su dvije su katedralne. Te sezone su sprovedena sondažna iskopavanja. Naučnici su bili fokusirani na nekoliko tačaka u gradu. Rezultati su objavljeni a planovi i skice ne postoje. Prikupljeno je dosta pokretnog arheološkog materijala koji je datiran i uglavnom je riječ artefaktima iz srednjeg vijeka. Postojao plan da se 1986. godine nastave sistematska istraživanja, ali do toga nije došlo. Da je riječ o izuzetno značajnom lokalitetu, potvrđuju samo neki podaci iz njegove istorije. Svač je imao svoju kovnicu novca, u njemu se gradilo, proizvodilo, stvaralo. U 13. vijeku srušili su ga Mongoli. Nakon te najezde grad je obnovila Jelena Anžujska, koja je zaslužna za obnavljanje Crkve Svetog Jovana Krstitelja i i Crkve Svete Marije. Jedna crkva je rađena u franjevačkom, a druga u gotičkom stilu. Svač zamire u 16. vijeku kada ga osvajaju Turci.

Putevi kontinuiteta

Ovogodišnja kampanja arheoloških istraživanja na Svaču dio je petogodišnjeg projekta „Putevi kontinuiteta“ koji je planiran u širokom obimu, kako po teritoriji tako i po multidisciplinarnom pristupu.

– Cilj projekta je da se petogodišnjim istraživanjima prikupi dovoljno informacija koje će biti osnov za definisanje kontinuiranog života i naseljavanja na teritoriji centralne Crne Gore od praistorije do danas. Ciljanim istraživanjem poznatih, vrlo značajnih arheoloških nalazišta dobiće se određen broj podataka iz različitih vremenskih perioda, čime će se dati veliki doprinos daljim naučnim, arheološkim i konzervatorskim istraživanjima, kao i zaštiti kulturnih dobara Crne Gore – saopštila je Lidija Ljesar.

Izazov osvajačima, putopiscima, arheolozima i sveštenicima

Svač – grad crkava pripada kulturno- istorijskim spomenicima prve kategorije i mada je prema predanju imao 365 crkava, za svaki dan u godini po jednu, u ruševinama ovog srednjovjekovnog grada naziru se temelji samo njih osam. Ovo malo utvrđenje udaljeno je 25 kilometara sjeveroistočno od Ulcinja, a tokom viševjekovnog postojanja bilo je izazovno mnogim osvajačima, putopiscima, arheolozima i sveštenicima. Ime Svača kao episkopskog grada prvi put se pominje u buli pape Aleksandra II 1067. godine

 V. S.
Izvor: Pobjeda