Koha për braktisjen e iluzioneve
Tri herë për dy javët e fundit, ambasadori i SHBA -së në Mal të Zi, Roderick Moor, e cek në opinionin malazez rëndësinë e pranimit të pavarësisë së Kosovës nga Mali i Zi dhe vendet e tjera të rajonit. Herën e fundit ishte kjo me 9 shtator, kur ai foli edhe për perspektivat e Malit të Zi lidhur me anëtarësinë në NATO.
Kosova – rast si generis
I lutur nga gazetarët që ta shpjegojë dallimin mes rastit të Kosovës në një anë dhe Abhazisë dhe Osetisë në anën tjetër, Moor ka thënë se këtu ekziston një dallim i madh politik si dhe dallimi në situatë dhe ka hyrë në shtjellimin juridik dhe politik të arsyeve për të cilat Kosova është rast sui generis.
Për ne si qytetarë, është më me rëndësi edhe një kategori tjetër e arsyeve e cila nuk mund të futet në kategori racionale juridike dhe politike. Cilat janë, pra, këto kategori? Këto i takojnë korpusit të fakteve se je pjesë civilizuese dhe kulturologjike e Europës dhe se duhet të mbetesh në Europë. Sepse, gati kemi pasë rrëshqitur jashtë këtij kontinenti.
Si mund të krahasohen Kosova në një anë dhe Abhazia dhe Osetia në anën tjetër? Kurrsesi! Kosova (Dardania) – gjithmonë ka qenë në zemrën e civilizimit europian. Por, edhe në momente të vështira kur është dukur se më nuk ka kthim në shtëpi, ka qenë ndonjë forcë metafizike e cila na ka mbajtur afër këtij kontinenti. E sa i përket emrit të Dardanisë, shumë shpejt do të vijë koha kur do të realizohet ëndrra e presidentit Ibrahim Rugova që Kosova t’i kthehet emrit të saj të natyrshëm, sepse, emri është një nga shenjat e jashtme të identitetit.
Mali i Zi në NATO
E lidhur me këtë çështje të pranimit të pavarësisë së Kosovës nga Mali i Zi, është edhe një çështje tjetër – hyrja e vendeve të rajonit në NATO. Roderick Moor ka deklaruar se “SHBA i merr për seriozisht deklaratat e përfaquesve të pushtetit malazias se NATO është qëllimi strategjik i vendit”. Ai tha se “Mali i Zi është realisht kandidat potencial për anëtarësi në Aleancë kur t’i përmbushë kushtet për këtë”. Por, njëkohësisht, si ka thënë, Moor, faktori kryesor është mbështetja publike që duhet të jetë kriter i rëndësishëm lidhur me çështjen se a duhet ose jo të hyjë Mali i Zi në NATO. “NATO nuk dëshiron që të pranojë anëtarë që nuk kanë përkushtim të mjaftueshëm ndaj kësaj ideje, sepse, si ka thënë ai, NATO është jo vetëm aleancë ushtarake, por, edhe, bashkësi e vendeve demokratike.
Sipas sondazheve të opinionit publik, mbi 30% e popullatës e përkrah këtë ide. Mirëpo, nuk është kjo ajo që brengos. Me lobim të mirë në opinion dhe shtjellimin e arsyeshëm të përparësive që i sjell hyrja në NATO, mund të përfitohen jo vetëm ata që janë të luhatshëm por, edhe kundërshtarët e tashëm të kësaj ideje. Brengos diçka tjetër.
Mali i Zi duhet të vendosë mes sentimentalitetit rusofil dhe iluzionit se Rusia është miku tradicional, në një anë dhe realitetit, në anën tjetër. Nëse të gjitha vendet e Ballkanit vendosin të orientohen kah NATO, a mund të mbetet Mali i Zi jashtë? Është e qartë se te faktorët politikë malazez me orientim proevropian, ekziston disponimi për të hyrë në NATO, mirëpo, si të shpjegohet kjo dëshirë dhe hezitimi për ta njohur pavarësinë e Kosovës. Është e qartë se nëse do të hysh në NATO, duhet t’i respektosh disa rregulla, e njëra është edhe politika e jashtme përbashkët e Aleancës. Imperativi që të njihet sa më parë pavarësia shtetrore e Republikës së Kosovës nga fqinjët, është pjesë e këtij orientimi strategjik të NATO- s.
Shqiptarët në NATO
NATO është caku i natyrshëm i shqiptarëve. Që nga viti 1917 kur SHBA – ja e braktisi politikën e vet të izolimit nga ngjarjet botërore, shqiptarët kanë fituar një aleat dhe mik të sigurt. Para pak vitesh, Madeleine Albright, ish sekretarja amerikane, ka deklaruar me rastin e vizitës në Tiranë, se shqiptarët janë partneri kyç gjeostrategjik i SHBA-së në Ballkan. Ky është lajm i mirë sepse popujt e vegjël nuk mund të mbijetojnë në skenën ndërkombëtare pa aleatë të fortë. Kësaj here, Historia ka qenë e mëshirshme ndaj nesh. Më në fund, synimet e lirisë së kombit tonë janë përputhur me interesat gjeostrategjike të fuqisë më të rëndësishme në botën bashkëkohore, e cila, njëkohësisht, është e bazuar mbi idetë e lirisë dhe demokracisë qytetare.
Xhoana M.Perkaj
xhoanaperkaj@yahoo.com
Koha Javore