STAV
Kanal – laguna – zaliv Port Milena, nekada dug 4 km, širok 80–120 m, dubine 4-8 m, nastao je dejstvom prirodnih sila to jest katastafolnom poplavom 1896/97 godine kada se rijeka Drim u Albaniji izlila iz svog korita i formirala novi krak koji prodire u Bojanu. Bojana je tada sa protokom od oko 7000 m3 u sekundi (10 puta više nego sada i skoro 4 puta više nego rijeka Nil) potopila cijelo podru?je Štoja i Ulcinjskog polja i voda je dospjela do samog centra tadašnje varošice Ulcinj.

Prema pisanim dokumentima, tadašnju novonastalu tvorevinu i prirodni fenomen prvi su otkrili ulcinjski pomorci Sulejman Bulari i Jusuf Koti koji su plove?i od Zelenike prema Dra?u (Albanija) našli zaklon od nevremena u ovom kanalu.
Oni su poslali aber knjazu Nikoli sljede?e sadržine: In porto di gospodari primo arivato kapetan Bulari – u gospodarevu luku prvi je stigao kapetan Bulari.
Knjaz ih pozva na Cetinje odlikova ih, a novom lokalitetu dade ime Port Milena – po imenu knjeginje Milene Petrovi?.

Od tada pa do 70-ih godina 20. vijeka Port Milena je postala stanište najkvalitetnijih vrsta ribe: skakavica, levreka, lista, jegulje i sli?no i predmet istraživanja nau?nika iz Kotora, Splita, Beograda, Italije kao i izvor opstanka ribara Ulcinja sa godišnjim ulovom 50-70 tona.
Govorilo se – idem u Porat ( Port Milena) da uzmem malo ribe za ku?u, jer se riba tu nije lovila ve? uzimala kao iz bazena – ribnjaka.
Nau?nici su poslije II svjetskog rata rekli da je Port Milena najve?e prirodno mrestrilište ribe na Mediteranu.

Prije tridesetak godina, a naro?ito poslije zemjljotresa (za mnoge dobrotres) uslijedio je atak i napad na Port Milenu i njene obale. Hoteli, restorani, pansioni, ispuštaju otpadne vode u Port Milenu, a mnogi deponuju šut i zemlju na njenim obalama, proširuju?i svoje kupljene i uzurpirane parcele.
Riba se otrova i ubi, a nedavno se desio i novi fenomen – kanal Port Milena koji je bio povezan sa morem postade jezero bez cirkulacije vode. Na veoma suženom uš?u zbog nasipanja zemlje jaki južni vjetar zasipao je uš?e pijeskom i napravio baruštinu.

I niko ne reaguje – ni državni organi ni turisti?ka privreda, a niti Morsko dobro koje prikuplja pare od mnogih objekata (restorana, prodavnica) na obali Port Milene i u ?ijoj je nadležnosti to jest u zoni Morskog dobra.
Reaguju samo ribari, ekolozi, mediji i mnogi gra?ani, ali zasad bez efekta.
Pri?a se da dolaze strani investitori koji ?e uz desetine hiljada tona betona, ?elika i stakla na Velikoj plaži od Port Milene da naprave i plovidbeni put, mali “Suecki kanal”. Kakva greška ravna katastrofi – Port Milena je kao istorijsko–geografski fenomen, raritet i prirodni ekonomsko-turisti?ki i ekološki resurs pred potpunim nestankom.

A puna su nam usta ekologije: te Crna Gora ekološka država, odrzivi razvoj, eko-turizam, zdrava hrana, kulturno istorijsko naslje?e – jedinstvena na planeti Zemlji itd.
A ima li nade? Ima, ako budemo slušali razum, a ne emocije, slušali nauku i struku, tvorce Master plana razvoja turizma, pa i Holan?ane koji pobijediše na nedavnom pozivu Ministarstva za ekonomski razvoj za projekat Velika plaža. Holan?ani rekoše da je njihov cilj da naprave strukturu urbanog dizajna, te da u to treba uklju?iti i lokalno stanovništvo, što je i evropski standard.
Nadamo se da ne?e do?i do potpunog uništenja, ve? do revitalizacije ovog jedinstvenog lokaliteta Port Milene i da ?emo svoj budu?i razvoj Ulcinja koncipirati na održiv na?in i da ne?emo dozvoliti da nam se desi po onoj narodnoj – para je dobar sluga, a loš gospodar.
Sa?uvajmo našu prirodu i za budu?e generacije.

Dželal Hodži?, izvršni direktor NVO Zeleni Korak, Ulcinj

Izvor / Vijesti